ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Άννα ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών

Προς: κ. Γιώργο Παπανδρέου           Υπουργόν Εξωτερικών
Θέμα :  Υποστήριξη, από την Ελληνική Προεδρία, της αποφυλάκισης της Λεϊλά Ζάνα	Αθήνα, 26 Μαρτίου 2003

 

 

Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,

 

Καθώς η Ελληνική Προεδρία προχωρεί, αναδεικνύεται ο χαρακτήρας της και διαμορφώνεται το στίγμα που θα αφήσει, μετά την ολοκλήρωσή της, στην ευρωπαϊκή πορεία. Η διεθνής συγκυρία είναι τέτοια που παρέχει πλείστες ευκαιρίες για ανάδειξη των τρεχόντων προβλημάτων. Πιστεύω, όμως, ότι ειδικά για μια προεδρία της Ελλάδας έχει ιδιαίτερη σημασία να αναδειχθούν και ζητήματα που, μπορεί να εκκρεμούν επί μακρόν, εξακολουθούν όμως να είναι επίκαιρα και να μας θυμίζουν πως ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να είναι συνεχής και αδιάλειπτος.

 

Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία εντάσσεται η περίπτωση της Λεϊλά Ζάνα, της πρώτης γυναίκας βουλευτού κουρδικής καταγωγής του τουρκικού Κοινοβουλίου, η οποία εξελέγη το 1991. Θα μου επιτρέψετε να υπενθυμίσω τα γεγονότα.

 

Από την πρώτη στιγμή της κοινοβουλευτικής της πορείας, η Λεϊλά Ζάνα κατέστησε σαφές πως ήταν αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και να επιχειρήσει την ειρηνική, δημοκρατική επίλυση των διαφορών μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και των Κούρδων της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, κατά την τελετή ορκωμοσίας της στο Τουρκικό Κοινοβούλιο εκφώνησε, μεν, τον όρκο στην τουρκική γλώσσα –όπως απαιτείται από το νόμο-, αλλά στη συνέχεια προσέθεσε στα κουρδικά τη φράση «Θα αγωνιστώ ώστε ο κουρδικός και ο τουρκικός λαός να μπορέσουν να ζήσουν μαζί σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον», παραβιάζοντας την αυστηρή απαγόρευση της χρήσης της κουρδικής γλώσσας στην εκπαίδευση, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά και στην καθημερινή επικοινωνία.

 

Οι αντιδράσεις από τους φανατικούς εθνικιστές ήταν θυελλώδεις. Για τρία χρόνια, όμως, η βουλευτική ασυλία της Λεϊλά Ζάνα δεν επέτρεψε στις αρχές να τη συλάβουν. Στις 17 Μαΐου 1993 προσκλήθηκε στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει στην Επιτροπή του Αμερικανικού Κογκρέσου για τη Συμφωνία του Ελσίνκι σχετικά με τη μεταχείριση των Κούρδων στην Τουρκία. Η τουρκική κυβέρνηση χαρακτήρισε «προδοτική» την ομιλία της και την χρησιμοποίησε για να την καταδικάσει. Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε όταν η Λεϊλά μαζί με τρεις άλλους Κούρδους βουλευτές- τους Hatip Dicle, Orhan Dogan  και Selim Sadak- προσχώρησαν στο νεοϊδρυθέν Κόμμα της Δημοκρατίας. Το Κόμμα τέθηκε εκτός νόμου από τις Αρχές, οι οποίες στις 2 Μαρτίου 1994 ήραν τη βουλευτική ασυλία της Λεϊλά Ζάνα και των συναδέλφων της. Εννέα μήνες μετά, η Λεϊλά και οι συνάδελφοί της καταδικάστηκαν σε 15 χρόνια φυλάκιση από το Δικαστήριο Κρατικής Ασφαλείας της Άγκυρας με την κατηγορία της προδοσίας.

 

Η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας ήταν δραστική. Το 1995 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της απένειμε το Βραβείο Ζαχάρωφ για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως είναι γνωστό, έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία για τη συνεισφορά της στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν έχει καταστεί, όμως, δυνατόν να τα παραλάβει στην φυλακή όπου βρίσκεται. Είναι, επίσης, ιδιαίτερης σημασίας ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων χαρακτήρισε, τον Ιούλιο του 2001, τη δίκη της Λεϊλά Ζάνα «άδικη». Το γεγονός αυτό αναπτέρωσε τις ελπίδες των υποστηρικτών της, δεδομένης και της αποφασιστικότητας της τουρκικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, ώστε να ενισχύσει την υποψηφιότητά της για είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Πράγματι, τον Αύγουστο του 2002 η Τουρκική Κυβέρνηση προχώρησε σε σειρά μεταρρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων ήταν και η παραχώρηση στους Τούρκους πολίτες του δικαιώματος αίτησης αναθεώρησης δικών που έχουν κριθεί άδικες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Δυστυχώς, όμως, η νέα αυτή νομοθεσία απέκλειε περιπτώσεις όπως αυτή της Λεϊλά, αφού όριζε πως οι διατάξεις της δεν έχουν αναδρομική ισχύ.

 

Η αδιαλλαξία των τουρκικών αρχών εκδηλώθηκε και κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου στην Τουρκία, όταν, ως επικεφαλής αντιπροσωπίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατέβαλα προσπάθειες για να επιτύχουμε συνάντηση με τη Λεϊλά Ζάνα στη φυλακή. Αυτό, όμως, δεν κατέστη δυνατό, καθώς δεν εξασφαλίσαμε την απαιτούμενη άδεια από το τουρκικό Υπουργείο Δικαιοσύνης.

 

Κύριε Υπουργέ,

 

Απευθυνόμενη στην επανειλημμένως επιβεβαιωμένη ευαισθησία σας για τις περιπτώσεις κατάφωρης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα ήθελα να σας παρακαλέσω να αναλάβετε, ως προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πρωτοβουλία στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας για την αναθέρμανση των πιέσεων προς την τουρκική πλευρά για απελευθέρωση της Λεϊλά Ζάνα. Θα είχε ιδιαίτερη αξία να παραλάβει, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Βραβείο Ζαχάρωφ που της απένειμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

 

 

Με βαθύτατη εκτίμηση,

 

Άννα Καραμάνου

 

 

rue Wiertz 60 (ASP 15 G 302) B-1047 Brussels Tel:  0032 2 284  5841 Fax: 0032 2 284  9841 e-mail: akaramanou@europarl.eu.int

Louise Weiss, T01216 F-67000 Strasbourg Tel:  0033 3 8817 5841 Fax: 0033 3 8817 9841 e-mail: akaramanou@europarl.eu.int

Μιχαλακοπούλου 104 115 28 Aθήνα Tηλ: 0030 210 777 5223 Fax: 0030 210 775 7771 e-mail: info@karamanou.gr www. karamanou.gr