Σε ένα από τα ταξίδια
της «του Σαββατοκύριακου» στην Ελλάδα, συνάντησα την ευρωβουλευτή του
ΠΑΣΟΚ Άννα Καραμάνου, πρόεδρο της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών
και Ίσων Ευκαιριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ταγμένη σε αυτό που
ο υψηλός σημερινός της τίτλος υποδηλώνει από τα νεανικά της χρόνια.
Παρουσία
δυναμική στις Βρυξέλλες, ταξιδιώτις ακούραστη εκεί όπου η γυναικεία
τραγωδία συνεχίζεται, παρά τις διακηρύξεις και τα μεγάλα λόγια, από
την Ευρώπη του trafficking ως το Αφγανιστάν της μπούργκας κι ως την
Αφρική των ακρωτηριασμών και των λιθοβολισμών... Σε μια εποχή όπου όχι
μόνο τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και άλλων ομάδων ανθρώπων, διωκόμενων
και εξαθλιωμένων αλλά και ημών των «πολιτισμένων», δοκιμάζονται.
|
Υπέρ της ποινικοποίησης των υπηρεσιών πορνείας
η Άννα Καραμάνου, βρίσκει απαράδεκτη τη σύνδεση του 2004 με τέτοια
κυκλώματα |
- Πώς εξηγείτε αυτή την κρίση;
«Πάντα υπήρχε κρίση, απλώς σήμερα τα ΜΜΕ φέρνουν στην επιφάνεια τις
καταπατήσεις, ενώ από το άλλο μέρος οι άνθρωποι έχουν πλέον μεγαλύτερες
απαιτήσεις για καλύτερη ποιότητα ζωής. Όμως, έχει υπάρξει και πρόοδος
- η Ευρώπη, σε σύγκριση με άλλες περιοχές του πλανήτη, είναι ένας παράδεισος.
Και όσον αφορά την ευημερία, τη δημοκρατία και την ειρήνη και όσον αφορά
τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρότι, όπως αποκαλύπτει και η σχετική ετήσια
έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπάρχουν και πολλές παραβιάσεις
και παραλείψεις.
- Με πιο χαρακτηριστικές;
«Τη συμπεριφορά των οργάνων της τάξης προς τους κρατουμένους. Φαινόμενα
ρατσισμού και ξενοφοβίας απέναντι στους μετανάστες. Καταστρατηγήσεις
της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για τους πρόσφυγες. Τη δραματική μείωση
στη χορήγηση ασύλου. Βέβαια, οι μεγαλύτερες παραβιάσεις είναι εις βάρος
των αλλοδαπών, αλλά μετά την 11η Σεπτεμβρίου, αντιμετωπιζόμαστε όλοι
ως εν δυνάμει τρομοκράτες. Π.χ., τα βιομετρικά διαβατήρια, για τα οποία
πιέζουν οι ΗΠΑ, και η Ε.Ε. έχει αποφασίσει να συμμορφωθεί. Κανείς δεν
θα μπορεί να ταξιδέψει στην Αμερική από το 2004 χωρίς τέτοιο διαβατήριο.
- Θεωρείτε ότι έχει κάποια βάση
η «εξήγηση» που δίνουν;
«Καμία βάση. Τέτοια μέτρα δεν μπορούν να αποτρέψουν την τρομοκρατία,
αντίθετα δημιουργούν συνθήκες χειρότερες από εκείνες του ψυχρού πολέμου.
Η τρομοκρατία είναι ο μπαμπούλας, ο υπαρκτός ή ανύπαρκτος κίνδυνος που
μπορεί να οδηγήσει σε αστυνομικά κράτη και θέτει τον πολίτη υπό αμφισβήτηση.
Εγώ αισθάνομαι προσβεβλημένη, όταν μου λένε "για την ασφάλειά σας",
ξεπερνώντας κάποια όρια. Και στο Ευρωκοινοβούλιο έχουν ενταθεί οι έλεγχοι,
ακόμα και εμείς δεν μπορούμε να περάσουμε χωρίς την ηλεκτρονική μας
κάρτα».
- Να σταθούμε λίγο στα δικαιώματα
της γυναίκας, όπου επικεντρώνεται η πολιτική σας δράση. Και πρώτα πρώτα,
τι πιστεύετε, κέρδισε ή έχασε τελικά η γυναίκα, «βγαίνοντας από το σπίτι»;
«Κέρδισε, φυσικά. Σε ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οικονομική ανεξαρτησία,
συναίσθηση της προσωπικής αξίας της... Βέβαια, στους παλιούς ρόλους
προστέθηκαν και οι καινούργιοι, και εδώ δεν θα διαφωνήσω ότι υφίσταται
μια αδικία η γυναίκα, που όμως δεν γέρνει τελικά εις βάρος της τη ζυγαριά.
Κι αυτό, γιατί ενώ μοιράστηκαν τα οικονομικά βάρη προς όφελος του άνδρα,
δεν έγινε ανακατανομή των ευθυνών στο πλαίσιο της οικογένειας».
- Τι φταίει γι' αυτό;
«Η προσκόλληση, τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, στα στερεότυπα.
Και ένας τρόπος για να ξεπεραστούν, είναι η συμμετοχή των γυναικών στην
πολιτική και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Είμαστε, δυστυχώς, τελευταίοι
των τελευταίων από τους 25 της Ε.Ε. ως προς αυτό, εγκλωβισμένοι σε ένα
σύστημα εντελώς ανδροκεντρικό. Όπου το κλίμα έναντι των γυναικών που
θέλουν να κάνουν καριέρα, να συμμετέχουν στην πολιτική, δεν είναι ούτε
καν φιλικό».
-Υπάρχει ένας «μύθος» ότι οι
άνδρες φοβούνται τις γυναίκες αυτές...
«Τις φοβούνται, γιατί κάθε θέση που παίρνει μια γυναίκα, τη χάνει ένας
άνδρας. Γι' αυτό δεν τις ενθαρρύνουν τα κόμματα να μπουν στη Βουλή ή
ακόμα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ή στα συνδικάτα, όπου οι γυναίκες
είναι αόρατες. Πιστεύω ότι μας χρειάζεται ένα νέο Μάαστριχ, όσον αφορά
τη συμμετοχή των γυναικών στα κοινά. Ότι στη Σουηδία έχουν και καλή
δημοκρατία και ευημερία και ειρήνη και προστασία για το περιβάλλον,
οφείλεται και στην παρουσία των γυναικών κατά 45,5% στο Κοινοβούλιο
και στο ότι οι γυναίκες υπουργοί είναι όσες και οι άνδρες».
- Πώς έφτασαν οι Σουηδοί ως εδώ;
«Με μια συμφωνία κυρίων και κυριών ότι θα μοιραστούν δίκαια την εξουσία.
Για μένα, αυτό το σύστημα είναι καλύτερο κι από την ποσόστωση που, παρά
τις ενστάσεις, ανοίγει κι αυτή ένα δρόμο. Αλλά η "συμφωνία κυρίων"
προϋποθέτει μια προηγμένη κοινωνία».
- Η τελευταία πανευρωπαϊκή έκθεση
που διενήργησε για την Ελλάδα το ΕΚΚΕ, τι εικόνα της κοινωνίας μας σάς
δίνει;
«Την εικόνα μιας κοινωνίας κλειστοφοβικής, συντηρητικής, προσδεδεμένης
στις παραδόσεις. Δεν είμαστε ανοιχτοί στο καινούργιο, γι' αυτό και τα
ρεύματα σύγχρονης σκέψης φτάνουν στην Ελλάδα πάντα καθυστερημένα. Τουλάχιστον
φτάνουν κάποτε».
- Έχετε αναζητήσει τις αιτίες;
«Οφείλεται, νομίζω, στο ότι βρισκόμαστε μακριά από τα μεγάλα κέντρα
της Ευρώπης και πιο κοντά στη Μέση Ανατολή, απ' την οποία δεχόμαστε
πολύ σημαντικές επιρροές. Από το άλλο μέρος, η Εκκλησία δεν έχει παίξει
ένα ρόλο εκσυγχρονιστικό στην κοινωνία, ούτε την ενδιαφέρουν τα προβλήματα
των ανθρώπων. Το βλέπουμε και στην τελευταία διαμάχη της με το Πατριαρχείο,
όπου ο αγώνας δεν είναι για πνευματικά ζητήματα, αλλά για την κοσμική
εξουσία και την επιβολή. Πιστεύω, όπως και για τη Βουλή, ότι η είσοδος
των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στην Εκκλησία, θα συμβάλει στην εξυγίανσή
της και στην ανανέωση της πνευματικής μας ζωής».
- Εννοείτε να γίνονται και γυναίκες
ιερείς;
«Βεβαίως,
το έχω υποστηρίξει. Διότι δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορούν να το κάνουν
οι γυναίκες. Κι αυτός ο αποκλεισμός είναι προσβλητικός και ταπεινωτικός.
Στη Δανία π.χ., υπάρχουν σήμερα περισσότερες γυναίκες ιερείς από άνδρες,
οι οποίες μάλιστα προσελκύουν στους ναούς μεγαλύτερο αριθμό πιστών.
Έχουμε και στην Ελλάδα εκλεκτές γυναίκες για να αναλάβουν τον ρόλο αυτό».
- Η σφοδρή αντίδραση στη θέση
σας για κατάργηση του αβάτου του Αγίου Όρους δεν φαίνεται να σας πτοεί...
«Ότι το Ευρωκοινοβούλιο ταυτίστηκε δύο φορές με την άποψή μου -την οποία
επισήμως και εγγράφως είχα εκφράσει, από το 1999, και στον Αρχιεπίσκοπο
και στον Πατριάρχη- με δικαιώνει. Η αντίδραση που λέτε, οφείλεται στην
αδυναμία μας να δεχτούμε οποιαδήποτε νέα ιδέα ή πρόταση. Αντί να σκεφτούμε
ψύχραιμα και λογικά, κραυγάζουμε. Δεν δέχομαι ότι όλες οι παραδόσεις
πρέπει να διαιωνίζονται. Υπάρχουν και παραδόσεις που δεν μπορεί να έχουν
θέση στις σύγχρονες κοινωνίες».
- Να τα γκρεμίσουμε όλα, λοιπόν;
«Όταν
συγκρούονται τόσο βάναυσα με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, εν προκειμένω
των γυναικών, που είναι ο μισός πληθυσμός της Γης, βεβαίως. Όπως και
οι μουσουλμανικές μαντίλες. Σ' αυτό το θέμα συμφωνώ με τον Σιράκ, ότι
τα θρησκευτικά σύμβολα δεν έχουν καμιά θέση στα σχολεία».
- Σας αρέσει να προκαλείτε;
«Όχι. Είμαι υπέρ του ορθού λόγου. Άλλωστε, όλα αυτά είναι ακραίος μισογυνισμός.
Δεν έχουν καμία σχέση με τη χριστιανική παράδοση και διδασκαλία. Ο Χριστός
δεν μπορεί να ευλόγησε μόνον τους άνδρες ως το περιούσιο φύλο. Και η
Εκκλησία δεν μπορεί από το ένα μέρος να ευλογεί τη μητρότητα και από
το άλλο να υποτιμάει τις γυναίκες και να τις καταδικάζει σε ρόλο παρατηρητή».
- Είστε και υπέρ της στράτευσης των γυναικών,
όπως ζήτησε ο κ. Πάγκαλος;
«Είμαι κατά της υποχρεωτικής στράτευσης και για τους άνδρες και για
τις γυναίκες. Και είναι ευχάριστο που και στην Ελλάδα μειώνεται η στρατιωτική
θητεία και ο στρατός επαγγελματοποιείται, όπως σε όλες τις χώρες της
Ε.Ε. Για έναν τέτοιο στρατό, είμαι υπέρ της ελεύθερης επιλογής, είτε
για άνδρες πρόκειται είτε για γυναίκες».
- Από την πλευρά σας, τι έχετε
προσφέρει στις γυναίκες;
«Δεν το βλέπω σε προσωπική βάση. Απλώς, ενώνοντας τις δυνάμεις μου με
άλλες γυναίκες, βοήθησα στον προβληματισμό και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης
και της αυτοπεποίθησής τους και έβαλα ένα πετραδάκι στην υπόθεση του
σεβασμού των άλλων προς αυτές. Θα πρέπει όλες οι γυναίκες του πλανήτη
να καταλάβουν ότι τίποτα δεν πέφτει από τον ουρανό. Πέρα από την Ευρώπη,
εμένα η μεγαλύτερη αγωνία μου είναι το δράμα των γυναικών στον υπόλοιπο
κόσμο».
- Όπως;
«Όπως τα εκατομμύρια γυναίκες που ακρωτηριάζονται σεξουαλικά ή λιθοβολούνται...
Αυτές που τις υποχρεώνουν να ακολουθήσουν τον σύζυγό τους στον θάνατο...
Οι γυναίκες του Αφγανιστάν ή του Ιράκ, που φοβούνται ακόμη και τον ίσκιο
τους... Οι γυναίκες που νιώθουν ότι δεν τις θέλουν απ' τη στιγμή που
γεννιούνται... Με ενοχλεί η αδιαφορία των ηγεσιών των αναπτυγμένων κρατών
γι' αυτή τη δυστυχία, την άνιση, άδικη και φρικτή αντιμετώπιση των γυναικών».
- Στην Ευρώπη τα προβλήματα είναι
λυμένα;
«Όχι. Υπάρχει
το θέμα της βίας, κυρίως ενδοοικογενειακής, που διατρέχει όλα τα κοινωνικά
στρώματα χωρίς καμία διάκριση και ευθύνεται, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, για
περισσότερους θανάτους γυναικών από τον καρκίνο. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα
που αντιμετωπίζουμε είναι η διακίνηση γυναικών και παιδιών, με σκοπό
τη σεξουαλική εκμετάλλευση, το περίφημο "trafficking". Περί
τις 700.000 γυναίκες, από τις ανατολικές κυρίως χώρες και χώρες του
αναπτυσσόμενου κόσμου, διακινεί σήμερα στην Ευρώπη αυτό το ιδιότυπο
σκλαβοπάζαρο, που μαζί με τη βία είναι η πιο αποκρουστική παραβίαση
των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών».
- Τις ημέτερες, μετέωρες ακόμη,
«νέες ρυθμίσεις» για τους οίκους ανοχής, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων,
πώς τις βλέπετε;
«Θεωρώ απαράδεκτη οποιαδήποτε προσπάθεια ενίσχυσης και διευκόλυνσης
της πορνείας. Σ' αυτό το θέμα, δηλώνω Σουηδή, δηλαδή τάσσομαι υπέρ της
ποινικοποίησης της αγοράς υπηρεσιών πορνείας. Είναι τραγικό να συνδέουμε
τους Ολυμπιακούς Αγώνες με την αύξηση του τζίρου των κυκλωμάτων σωματεμπορίας».
- Το θέμα που συζητούν όλοι σήμερα
στην Ελλάδα είναι η αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ...
«Οι πρωτοβουλίες ανήκουν στον πρωθυπουργό. Από 'κεί και πέρα, αν η αλλαγή
αυτή συνεπάγεται προώθηση του Κώστα Σημίτη σε κορυφαία ευρωπαϊκή θέση
-εξαιρετική τιμή όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για την Ελλάδα- είμαι
υπέρ».
- Μόνο γι' αυτό;
«Όχι βέβαια. Αλλά και γιατί, στην παρούσα συγκυρία, θεωρώ πως το καλύτερο
"σενάριο" για το κόμμα, τον τόπο και την Ευρώπη, είναι Σημίτης
πρόεδρος της Κομισιόν και Παπανδρέου πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός.
Άλλωστε, εκτιμώ και τους δύο εξίσου, ανήκουν στην ίδια σχολή πολιτικής
σκέψης. Μην ξεχνάμε ότι χάρη σ' αυτούς απέκτησε πρόσωπο η χώρα μας στον
σύγχρονο κόσμο, ενώ η ελληνική προεδρία χαρακτηρίστηκε η πιο επιτυχημένη
στην Ε.Ε. Κι αυτό έχει αντανάκλαση και στη δική μας δουλειά εκεί».
- Θα είστε στην επόμενη Ευρωβουλή;
«Αυτό δεν εξαρτάται από μένα, αλλά θα ήθελα να είμαι. Έχω να προσφέρω
κάποια πράγματα ακόμη σε ένα χώρο που αισθάνομαι ότι κι αυτός με αποδέχεται».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/12/2003
|
