Απαιτείται εκσυγχρονισμός του κοινωνικού μοντέλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Συνέντευξη στο Στέλιο Μπαμιατζή	24.02.2003

το άρθρο σε .pdf

Τα δημόσια πρόσωπα και δη οι πολιτικοί στη χώρα μας έχουν κατηγορηθεί αρκετές φορές για «ξύλινο λόγο» και συμβατικότητα. Υπάρχουν όμως και πολιτικοί των οποίων το στίγμα και ο λόγος υπήρξε μέχρι και αιρετικός, έχοντας προκαλέσει αρκετές φορές την οργή φορέων και κομμάτων, αλλά και την επιβράβευση για την τόλμη με την οποία ειπώθηκε.

Η Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κ. Άννα Καραμάνου, διατυπώνοντας την άποψη πως το «άβατον» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες πρέπει να καταργηθεί, προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις. Μια συζήτηση μαζί της, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την στάση της Ελλάδος έναντι του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ, αλλά και την πιθανότητα γυναίκας πρωθυπουργού στην Ελλάδα, δεν μπορεί παρά να είναι άκρως ενδιαφέρουσα.

Κυρία Καραμάνου, θα ήθελα να ξεκινήσουμε αυτήν τη συνέντευξη με αφορμή μια είδηση της τελευταίας στιγμής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδίκασε την Τουρκία για την απαγόρευση που επέβαλλε η τελευταία σε Τουρκοκύπριο γιατρό να ταξιδέψει στη μη κατεχόμενη πλευρά της Κύπρου. Πόσο σύνηθες είναι αυτό, να καταδικάζεται μια χώρα από την Ε.Ε. για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

- Στην ολομέλεια του Ιανουαρίου είχαμε την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλη την Κοινότητα. Εάν διαβάσετε την έκθεση αυτή θα δείτε ότι εγκαλούνται όλες οι χώρες της Ε.Ε., μηδενός εξαιρουμένης. Ακόμη και χώρες που έχουν μακρά παράδοση δημοκρατίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είναι οι σκανδιναβικές χώρες. Μιλάμε για χώρες όπως η Φινλανδία, η οποία μάλιστα εγκαλείται για τον ίδιο λόγο που εγκαλείται η Ελλάδα, για το θέμα των αντιρρησιών συνείδησης. Το θέμα όμως είναι σε τι βαθμό γίνεται η παραβίαση αυτή. Όταν μιλάμε για την Τουρκία, εκεί κάνουμε λόγο για σοβαρότατο πρόβλημα, πολύ πιο σοβαρό απ’ ό,τι στην Ελλάδα ή στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες. Πάντως, μιλώντας για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον 21ο αιώνα, νομίζω ότι συζητούμε για το αντίστοιχο ζήτημα της πάλης των τάξεων το 19ο αιώνα. Τώρα είναι η μάχη, ο αγώνας για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκεί θα επικεντρωθεί η πάλη τον 21ο αιώνα.

Ως ευρωβουλευτής, βιώνετε από πολύ κοντά τις διεργασίες στην Ε.Ε., με την ελληνική προεδρία τώρα, σχετικά με τον επικείμενο πόλεμο στο Ιράκ και τις προσπάθειες που γίνονται για να αποφευχθεί αυτός. Τι περιθώρια πιστεύετε ότι υπάρχουν στην κατεύθυνση της άσκησης πίεσης προς τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, ώστε να αποφευχθεί ο πόλεμος;

- Νομίζω ότι η ελληνική προεδρία πήρε πολύ καλή πρωτοβουλία με το να συγκαλέσει εκτάκτως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τη Σύνοδο Κορυφής, η οποία κατέληξε σε πολύ μεγάλη επιτυχία. Βρέθηκε κοινός στόχος και ανέλαβε η Ελλάδα αρκετές πρωτοβουλίες και πλέον δεν είναι περιθωριακή η χώρα μας, όπως την έλεγαν, και σήμερα επηρεάζουμε τις εξελίξεις. Η πορεία της ελληνικής προεδρίας είναι αρκετά πετυχημένη μέχρι στιγμής, θέλουμε άλλους τέσσερις μήνες, αλλά ως τώρα έχει πάει πάρα πολύ καλά, σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία στην Ε.Ε.

Η Ελλάδα έχει ταχθεί υπέρ της ειρηνικής επίλυσης, υπέρ του διαλόγου, του ειρηνικού αφοπλισμού του Ιράκ και βέβαια πάντα μέσα στο πλαίσιο των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών. Και κατάφερε να περάσει τη θέση της αυτή σε όλες τις χώρες. Στην Ευρώπη μιλάνε για πολύ μεγάλη επιτυχία της ελληνικής προεδρίας.

Λέτε ότι είναι θετικό το έργο της ελληνικής προεδρίας. Από ποια άποψη κυρία Καραμάνου; Είναι θετικός ο απολογισμός στην προσπάθεια μας για την καταπολέμηση του πολέμου ή στην εξισορρόπηση των διαφορετικών τάσεων μέσα στην Κοινότητα;

Μα είναι φυσικό να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Έχουμε να κάνουμε με διαφορετικές πολιτικές, διαφορετικές κουλτούρες...είναι φυσικό η ελληνική προεδρία να προσπαθεί να εξισορροπήσει και να βρίσκει σημείο επαφής μέσα από όλες τις αντιθέσεις, τις διαφορετικές αντιλήψεις που υπάρχουν στην Ε.Ε. Και σε αυτό το ρόλο τα κατάφερε πάρα πολύ καλά. Μπόρεσε και ένωσε τους ευρωβουλευτές και τις πολιτικές. Επίσης, έχω τη γνώμη, ότι αυτό που συνέβη τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, επηρεάζει και την πολιτική των ΗΠΑ. Δηλαδή, εάν και υπάρχουν πυρετώδεις ετοιμασίες για τον πόλεμο, οι ΗΠΑ δεν θα τολμήσουν να χτυπήσουν χωρίς να έχουν εξασφαλίσει μια ευρύτατη υποστήριξη. Άλλωστε, το έχουμε δει ήδη αυτό. Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου όλη τους η αγωνία ήταν πως θα σχηματίσουν ευρύτατη συμμαχία κατά της τρομοκρατίας. Δεν θέλουν να λειτουργούν μονομερώς, επιζητούν την εύνοια και σύμπνοια των υπολοίπων.

Γι’ αυτό προκαλεί περιέργεια η εμμονή του Μπους να προχωρήσει κόντρα στη γνώμη των υπολοίπων κρατών, προκαλώντας ρήγμα στο ΝΑΤΟ, στην Ε.Ε., σχεδόν παντού.

Εγώ δεν συμφωνώ με το στείρο αντιαμερικανισμό, στο κάτω-κάτω και με αυτούς συνεργαζόμαστε στενά, δεν είναι από άλλο πλανήτη. Αλλά το γεγονός ότι είναι ουσιαστικά η μόνη υπερδύναμη τους δημιουργεί και φαινόμενα αλαζονείας. Βεβαίως λοιπόν, καλά κάνουμε και κρατάμε αντιπολεμική στάση, αλλά όχι στείρο αντιαμερικανισμό. Δε χωρά αμφιβολία πως ο Σαντάμ πρέπει να αφοπλιστεί, πως είναι δικτάτορας και ότι ο λαός του Ιράκ δεν υποφέρει μόνο από το εμπάργκο αλλά και από το Χουσείν. Όμως, η Ευρώπη επιβάλλεται να διαδραματίσει ένα διαφορετικό ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή και να μην σέρνεται πίσω από το άρμα των όποιων αποφάσεων των ΗΠΑ. Είναι διαδικασία...χειραφέτησης.

Μιλήσατε για χειραφέτηση και θυμήθηκα πως έχετε κατά καιρούς εκφράσει «φεμινιστικές θέσεις», για το πόσο καλύτερη θα ήταν η πολιτική σκηνή του κόσμου εάν η εξουσία μοιραζόταν εξίσου το ίδιο σε άντρες και γυναίκες. Μάλιστα, το έχετε συνδέσει αυτό το επιχείρημα και με τη βία στη διεθνή πολιτική σκηνή...

- Η Σουηδία, για να αναφέρω ένα παράδειγμα, έχει 47% γυναίκες στο κοινοβούλιο και μια κυβέρνηση με μέλη μοιρασμένα το ίδιο. Τόσους άντρες όσες και γυναίκες. Η Σουηδία είναι μια χώρα που δεν συνδέεται με πράξεις βίας, αλλά με πρωτοβουλίες για την ειρήνη και για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ είναι η χώρα με τις καλύτερες κοινωνικές υποδομές. Γιατί να μην πούμε ότι η συμμετοχή των γυναικών συντέλεσε στη δημιουργία αυτού του κοινωνικού κράτους, αυτή η ειρηνική προσέγγιση στα θέματα της διαμάχης.

- Γιατί όχι; Εδώ στην Τουρκία υπήρξε γυναίκα πρωθυπουργός και δεν μπορεί να εκλεγεί στην Ελλάδα;

Ναι, βλέπω γυναίκα πρωθυπουργό στην Ελλάδα και βλέπω αρκετές... πρωθυπουργίσιμες.

- Η Βάσω Παπανδρέου, η Άννα Διαμαντοπούλου, η Ντόρα Μπακογιάννη, η Μαρία Δαμανάκη, η Μαριέτα Γιαννάκου...θα μπορούσαν άνετα, όχι μόνο πρωθυπουργοί αλλά και Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Θα μου άρεσε πολύ η Βάσω Παπανδρέου ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ή η Ντόρα Μπακογιάννη.