ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Στην Κ. Κοκκαλιάρη	24. 12. 2001

Τη θέσπιση μιας εθνικής σύνταξης, η οποία θα χορηγείται σε όλους του Έλληνες, ακόμα και σε όσους δεν έχουν εργαστεί ποτέ, προτείνει η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Άννα Καραμάνου. Η ευρωβουλευτής του κυβερνώντος κόμματος σε συνέντευξή της στο "Έθνος" προτείνει τη θέσπιση ενιαίων ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση αντρών και γυναικών, αλλά ζητά ειδικά μέτρα για την προστασία της μητρότητας. Επιπλέον, υποστηρίζει την καθιέρωση ενός "ελαστικού συστήματος συνταξιοδότησης, που θα δίνει τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο να επιλέξει αν θέλει να παραμείνει στην αγορά εργασίας". Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, το οποίο χαρακτηρίζει "παράλογο" και ζητά να σταματήσει ο κατακερματισμός των Ταμείων, που έχει ως αποτέλεσμα να χωρίζονται οι ασφαλισμένοι σε "τυχερούς" και "άτυχους".

Η Άννα Καραμάνου ασκεί έντονη κριτική και στο συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο κατηγορεί ότι έχει εξοστρακίσει τις γυναίκες και προσθέτει: "Ο χώρος των συνδικάτων είναι ο πιο σκληρός και ο πιο εχθρικός για τις γυναίκες".

Η συνέντευξη της Άννας Καραμάνου στο "Έθνος" έχει ως εξής:

ü Πριν από λίγες ημέρες σε ημερίδα που διοργάνωσαν οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ ταχθήκατε υπέρ της κατάργησης των ευνοϊκών διατάξεων για τη συνταξιοδότηση των γυναικών, τονίζοντας πως "η εφαρμογή της προστατευτικής νομοθεσίας (δεκαπενταετία, πρόωρη συνταξιοδότηση) ευθύνεται για την υποβαθμισμένη θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας". Πιστεύετε πως πρέπει να υπάρχουν ενιαία όρια για τη συνταξιοδότηση αντρών και γυναικών;

Πρέπει να υπάρχουν απολύτως ενιαίες ρυθμίσεις και για τα δύο φύλα, και οι όποιες αποφάσεις ληφθούν στο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης να αφορούν τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Η μητρότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ξεχωριστό κεφάλαιο. Δυστυχώς, ο διάλογος για το Ασφαλιστικό, που ατύπως διεξάγεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, έχει επικεντρωθεί μόνο σε ένα στοιχείο, στα όρια ηλικίας. Όμως υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά θέματα που χρειάζονται ρύθμιση, καθώς απαιτείται ο εξορθολογισμός ενός παράλογου συστήματος.

Υπάρχει πληθώρα Ταμείων που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, παρατηρούνται μεγάλες αδικίες και υπάρχουν οι τυχεροί και οι άτυχοι ασφαλισμένοι, δηλαδή όσοι υπάγονται στα λεγόμενα ευγενή Ταμεία και όσοι εντάσσονται στα υπόλοιπα. Πιστεύω ότι συμφέρει τις γυναίκες να έχουν την ίδια μεταχείριση με τους άντρες.

ü Δηλαδή τάσσεστε υπέρ της συνταξιοδότησης και των δύο φύλων στην ηλικία των 65 ετών, με παράλληλη κατάργηση όλων των ευνοϊκών ρυθμίσεων για τις γυναίκες που έχουν παιδιά;

Το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση θα αποτελέσει αντικείμενο του κοινωνικού διαλόγου για το Ασφαλιστικό. Θα ήμουν υπέρ ενός ελαστικού συστήματος συνταξιοδότησης, που θα δίνει τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο να επιλέξει αν θέλει να παραμείνει στην αγορά εργασίας. Πάντως, οι όποιες ρυθμίσεις πρέπει να έχουν ενιαίο χαρακτήρα και για τα δύο φύλα. Συμφέρει τις γυναίκες να υποστηρίζεται η μητρότητα στην ώρα της. Στην ημερίδα που διοργανώσαμε μιλήσαμε για την ανάγκη να υπάρχουν βρεφονηπιακοί σταθμοί και να χορηγούνται γονικές άδειες, όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Σουηδία αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα, καθώς χορηγείται γονική άδεια μετ' αποδοχών για τέσσερα χρόνια.

Έμφαση στην ημερίδα, που διοργάνωσαν οι ευρωβουλευτές του ΠΑΣΟΚ, δόθηκε στην υποστήριξη της μητρότητας, αυτό όμως αποσιωπήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης. Νομίζω ότι είναι καιρός να ανοίξει ο διάλογος στην Ελλάδα για μία σειρά από ζητήματα. Σήμερα στη χώρα μας υπάρχει άνιση κατανομή, οι γυναίκες σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της ανατροφής των παιδιών και της απλήρωτης οικιακής εργασίας. Αυτό πρέπει να τελειώσει. Άλλωστε, τα όρια συνταξιοδότησης έχουν σε μεγάλο βαθμό ρυθμιστεί με τη μεταρρύθμιση του 1993. Μιλάμε δηλαδή για έναν πολύ μικρό αριθμό γυναικών, κυρίως των λεγόμενων ευγενών Ταμείων, για τις οποίες θα πρέπει να υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις. Όμως στη νέα γυναίκα είναι εγκληματικό να λέμε πως αν κάνεις παιδιά θα συνταξιοδοτηθείς πέντε ή δέκα χρόνια νωρίτερα, γιατί αυτό μειώνει την ανταγωνιστικότητά της.

Θα σας φέρω ένα προσωπικό μου παράδειγμα που δείχνει τον ανορθολογισμό του συστήματος. Εγώ έφυγα με 23 χρόνια από τον ΟΤΕ σε ηλικία 44 ετών και έκανα χρήση του νομίμου δικαιώματός μου, δεν ζήτησα χαριστική πράξη. Έφυγα για να κάνω άλλα πράγματα, δεν έμεινα ανενεργή. Δουλεύω ακόμα σκληρά και θα συνεχίσω να εργάζομαι για πολλά χρόνια.

ü Στο επίκεντρο του διαλόγου για το Ασφαλιστικό θα βρεθεί και το θέμα των τριών "πυλώνων" του συστήματος, δηλαδή της κύριας, της επικουρικής και της ιδιωτικής ασφάλισης. Εσείς τι προτείνετε για το θέμα αυτό;

Μιλάμε για ένα σύστημα με τρία σκέλη. Καταρχήν πρέπει να υπάρχει μια εθνική σύνταξη, δηλαδή μια κατώτατη σύνταξη, η οποία θα δίνεται σε όλους του Έλληνες, ακόμα και σε αυτούς που δεν δούλεψαν ποτέ. Τώρα, σε ποια ηλικία θα δίνεται η σύνταξη, αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να το διαπραγματευτούν τα συνδικάτα. Η δεύτερη σύνταξη θα έχει χαρακτήρα ανταποδοτικό, δηλαδή ο ασφαλισμένος ανάλογα με τις εισφορές θα εισπράττει τη σύνταξη. Το τρίτο σκέλος έχει σχέση με την προσωπική αποταμίευση του κάθε εργαζόμενου.

Για παράδειγμα, μία γυναίκα σήμερα με δύο παιδιά, που δεν εργάζεται, στα 60 ή στα 65 θα δικαιούται να πάρει εθνική σύνταξη. Στο ανταποδοτικό σύστημα θα δίνεται για κάθε παιδί δύο χρόνια πλασματικός χρόνος ασφάλισης, επομένως η γυναίκα θα πάρει και από εκεί τμήμα της σύνταξης. Και στο τρίτο σκέλος θα μπορεί να έχει κάνει μία προσωπική αποταμίευση, μία ιδιωτική ασφάλιση. Δηλαδή μία γυναίκα ή και ένας άντρας που δεν έχει δουλέψει θα μπορεί να έχει κάποια σύνταξη. Βεβαίως, πρέπει να υπάρξει εξατομίκευση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η ιστορία της έμμεσης ασφάλισης. Δεν μπορεί να συνεχιστούν αυτά τα δράματα, που γυναίκες εγκατέλειψαν καριέρα, αφοσιώθηκαν στην οικογένεια και μετά τριάντα χρόνια χωρίζουν και μένουν ανασφάλιστες.

ü Το συνδικαλιστικό κίνημα θέτει ως αναγκαίο όρο για να προσέλθει στο τραπέζι του διαλόγου τη μη αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση. Θεωρείτε πως η μέχρι τώρα στάση των συνδικάτων στο θέμα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης είναι εσφαλμένη;

Πίσω από τον καβγά που γίνεται για τα όρια κρύβεται η επιθυμία πολλών να μην αλλάξει το status quo και η θέση των γυναικών στην Ελλάδα. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι η ισότητα δεν συμφέρει τις γυναίκες. Εγώ λέω ισότητα και πλήρη υποστήριξη της μητρότητας, με παιδικούς σταθμούς, γονικές άδειες που θα πληρώνονται και κίνητρα για να παραμένουν οι εργαζόμενοι στην αγορά εργασίας. Δυστυχώς, οι γυναίκες δεν μετέχουν στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση, γιατί απουσιάζουν από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Οι συνδικαλιστές, που φωνάζουν για τα δικαιώματα των γυναικών, ουσιαστικά τις έχουν εξοστρακίσει από τη λήψη των αποφάσεων. Για παράδειγμα, στη διοίκηση της ΓΣΕΕ στα 45 μέλη υπάρχει μόνο μία γυναίκα, ενώ στην Εκτελεστική Επιτροπή δεν μετέχει καμία. Επίσης και τα 17 μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ είναι άντρες.

ü Απορώ πώς το δέχονται αυτό οι γυναίκες. Θα γίνει μία μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, δεν πρέπει να ακουστεί η φωνή των γυναικών;

Αυτή τη στιγμή το 40% του εργατικού δυναμικού είναι γυναίκες, όμως δεν έχουν εκπροσώπηση ούτε μέσω της ΓΣΕΕ ούτε μέσω της ΑΔΕΔΥ. Υπάρχει έμμεσος αποκλεισμός και από το γεγονός πως οι ίδιες οι γυναίκες δεν έχουν χρόνο να διαθέσουν για δραστηριότητες έξω από τον καθαρό επαγγελματικό τους χώρο και την οικογένειά τους.Υπάρχει άνιση κατανομή στα οικογενειακά βάρη, αλλά δεν έχω δει τα συνδικάτα να κρίνουν αυτό το θέμα ή να ενθαρρύνουν τις γυναίκες να ασχοληθούν με τον συνδικαλισμό. Αντιθέτως, τις ελάχιστες γυναίκες που ήταν στο συνδικαλιστικό κίνημα φρόντισαν να τις αποκλείσουν. Ο συνδικαλιστικός χώρος είναι ο πιο εχθρικός και ο πιο σκληρός για τις γυναίκες.

ü Αναφερθήκατε στην ανάγκη να μην υπάρχουν "τυχεροί" και "άτυχοι" ασφαλισμένοι. Στην ουσία τάσσεστε υπέρ της δημιουργίας ενός ασφαλιστικού συστήματος με ενιαία όρια ηλικίας και κοινό τρόπο υπολογισμού της σύνταξης για όλους τους εργαζόμενους;

Χρειάζονται δομικές αλλαγές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και όχι μπαλώματα. Έχουμε ανάγκη από ένα σύστημα δίκαιο, που δεν θα χωρίζει τους εργαζόμενους σε τυχερούς και άτυχους ανάλογα με το αν υπάγονται σε ευγενή ή μη ευγενή Ταμεία. Απαιτείται ένα σύστημα που θα αντιμετωπίζει τους εργαζόμενους ισότιμα. Το πιο δίκαιο θα ήταν όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν ίδιο ασφαλιστικό καθεστώς. ΜΠορεί να χρειάζονται ένα, δύο ή και τρία Ταμεία, αλλά πάντως δεν πρέπει να διατηρηθεί αυτή η πανσπερμία που υπάρχει σήμερα. Επιτέλους, πρέπει να τελειώνουμε με αυτές τις ανισότητες και τις διακρίσεις.