ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Άννα ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ
«Η ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΣΥΝΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΦΥΛΟ»	Λευκωσία,  14.11.2003

 

 

Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για την πρόσκληση που μου απευθύνατε, να μιλήσω σε τόσο εκλεκτό ακροατήριο στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την Επιτροπή Ισότητας, στην οποία εύχομαι  επιτυχία στο έργο που ξεκίνησε στη πιο κατάλληλη στιγμή, μερικούς μήνες πριν από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως πλήρους μέλους, την 1 Μαΐου 2004.  Κρίμα που ένας από τους πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής πορείας της Κύπρου ο αείμνηστος Γιάννος Κρανιδιώτης δεν ευτύχησε να δει το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα.  Τώρα που η προ-ενταξιακή φάση ολοκληρώνεται οι σκέψεις και τα συναισθήματα είναι πολλά και έντονα.

 

Θα ήθελα, με την ευκαιρία, να τονίσω πως η σημασία της ένταξης μιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν εντοπίζεται μόνο στα σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα που θα αποκομίσει, αλλά και στα κοινωνικά πλεονεκτήματα από την επαφή με το ευρωπαϊκό πολυεθνικό και πολυπολιτισμικό περιβάλλον και τα σύγχρονα ρεύματα σκέψης και δράσης.

 

Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερη προσπάθεια χρειάζεται να καταβληθεί για τη προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής.  Γι αυτό και θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική τη δημιουργία της ad hoc Επιτροπής Ισότητας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, αφού η εξειδικευμένη δραστηριότητα  στο ακαδημαϊκό περιβάλλον, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά  οφέλη για τις γυναίκες,  τόσο μέσα στο πανεπιστήμιο, όσο και στην κυπριακή κοινωνία.

 

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο κρατών-μελών έχουν αναληφθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για τη διευκόλυνση  της πλήρους ένταξης  των γυναικών  στην οικονομική και  κοινωνική ζωή των ευρωπαϊκών κρατών, ιδιαίτερα σε εκείνους τους τομείς από τους οποίους μέχρι πρόσφατα ήταν αποκλεισμένες, όπως η επιστήμη, η βιομηχανία, η τεχνολογία. Η προσπάθεια αυτή έχει ξεκινήσει μόλις τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς,  παρά τη σύσταση της UNESCO το 1984 προς την Ευρωπαϊκή Κοινότητα για τήρηση στατιστικών στοιχείων σχετικά με την κατανομή των φύλων μεταξύ του επιστημονικού προσωπικού στην Ευρώπη, η διαδικασία αυτή τελικά ξεκίνησε  το 2001.[1]

Είναι κοινός τόπος πως οι γυναίκες όταν βρεθούν σε συνθήκες πραγματικής ισότητας και αξιοκρατίας τα καταφέρνουν εξίσου καλά ή και καλύτερα από τους άνδρες. Για παράδειγμα, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες οι γυναίκες απόφοιτοι πανεπιστημίων είναι περισσότερες από τους άνδρες (στην Ελλάδα το 62% των επί πτυχίω φοιτητών είναι γυναίκες). Παρόλα αυτά, μεταξύ του επιστημονικού προσωπικού των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και ιδιαίτερα στις υψηλότερες βαθμίδες και στα όργανα λήψης αποφάσεων, κυριαρχούν οι άνδρες.

 

Τα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες όταν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και αναζητήσουν εργασία, είναι πολλά και συχνά ανυπέρβλητα, ενώ εδράζονται κυρίως στη ίδια τη δομή των σύγχρονων κοινωνιών μας. [2] Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες έχουν διαμορφωθεί και  σε μεγάλο βαθμό λειτουργούν κατά τρόπο που αποκλείει τις γυναίκες από θέσεις ευθύνης. Στην τελευταία αναφορά της Eurostat διαπιστώνουμε πως στη Γερμανία οι αποκλίσεις των μισθών γυναικών και ανδρών είναι της τάξεως του 17% στο δημόσιο τομέα και 20% στον ιδιωτικό, ενώ στη Βρετανία παρατηρήθηκε το 2002, για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια, αύξηση της διαφοράς μεταξύ των μισθών γυναικών και ανδρών. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι γυναίκες υπερτερούν μεταξύ των φτωχών και των ανέργων, ενώ απουσιάζουν από τις διευθυντικές θέσεις. Είναι χαρακτηριστικό, πως στην πιο σημαντική συζήτηση που διεξήχθη τα τελευταία χρόνια στην Ένωση, τη συζήτηση στο πλαίσιο της Συνέλευσης για τη νέα Συνταγματική Συνθήκη, οι γυναίκες ήταν μόλις 17 σε σύνολο 105 μελών.

 

Η ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα είναι ένας καθρέπτης της πραγματικότητας που επικρατεί σε κάθε τομέα. Στους Πίνακες 1 και 2 φαίνεται το ποσοστό των γυναικών εργαζομένων και ερευνητών στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά  Ιδρύματα  των κρατών μελών της Ένωσης, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας και το αντίστοιχο ποσοστό σε κυβερνητικές θέσεις. [3] Παρατηρούμε πως, και στις δύο περιπτώσεις, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος των γυναικών είναι μόλις 31%. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πως 4 κράτη μέλη –η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Φιλανδία- έχουν γυναίκες ερευνήτριες σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 40%. Σε χώρες με σχετικά νέους θεσμούς και πανεπιστήμια, όπως οι τέσσερις προαναφερθείσες -αλλά και η Κύπρος-  οι γυναίκες βρήκαν την ευκαιρία να αναδείξουν τις ικανότητές τους και να διεκδικήσουν την αναγνώρισή τους. Αντίθετα, σε χώρες με εδραιωμένα συστήματα στην εκπαίδευση και την επιστήμη, παρόλη την ποιότητα του επιστημονικού έργου που παράγεται, οι άνδρες κυριαρχούν. Η Γερμανία, ως τελευταία στη λίστα, είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα.[4]

 

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η κατανομή των επιστημονικών αντικειμένων μεταξύ γυναικών και ανδρών. Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω εκτεταμένη μελέτη του θέματος, το πλαίσιο της προετοιμασίας Έκθεσης σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών στη νέα κοινωνία της πληροφορίας, η οποία υπερψηφίστηκε προσφάτως από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μία από τις κεντρικές διαπιστώσεις της έρευνας είναι η άμεση αλληλεξάρτηση που υπάρχει ανάμεσα στις δυσχέρειες που συναντούν οι γυναίκες στον εργασιακό στίβο και στις επιλογές που πραγματοποιούν κατά την εκπαίδευσή τους. Ανισότητα στην εκπαίδευση, συνεπάγεται ανισότητα στην εργασία και, κατ’ επέκταση, ανισότητα στην αμοιβή και στις συνθήκες ζωής.[5]

 

Στην εποχή μας το εκπαιδευτικό σύστημα και η ακαδημαϊκή κοινότητα δίνουν προτεραιότητα  στην ανάπτυξη των θετικών επιστημών και της σύγχρονης τεχνολογίας. Είναι χαρακτηριστικό της σημασίας των νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο της Νέας Οικονομίας, το γεγονός ότι το 80% των νέων θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα τελευταία χρόνια, είναι θέσεις σχετικές  με τις νέες τεχνολογίες. Ωστόσο, οι γυναίκες φαίνεται να αποφεύγουν ακριβώς αυτούς τους τομείς που μπορούν να τους εξασφαλίσουν περισσότερες δυνατότητες επαγγελματικής καριέρας και να προτιμούν πιο θεωρητικούς επιστημονικούς κλάδους, οι οποίοι συνδέονται με υψηλότερη ανεργία. Από τη δευτεροβάθμια ήδη εκπαίδευση τα κορίτσια και τα αγόρια αρχίζουν να διαφοροποιούνται στις προτιμήσεις μαθημάτων. Όσον αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 20% των φοιτητών πληροφορικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση,[6] οι άνδρες πτυχιούχοι θετικών επιστημών υπερβαίνουν τις γυναίκες δύο έως και τέσσερις φορές, ενώ οι γυναίκες αποτελούν μόλις το ένα τρίτο έως ένα τέταρτο του ερευνητικού προσωπικού των εργαστηρίων θετικών επιστημών.[7]

 

Τα αίτια αυτής της διαφοροποίησης εντοπίζονται σε κοινωνικούς παράγοντες που συνδέονται με στερεότυπα και προκαταλήψεις που αποθαρρύνουν τις γυναίκες από την ενασχόληση με την τεχνολογία και τις θετικές επιστήμες, περιορίζοντας τις επιλογές τους και θέτοντας φραγμούς στην καριέρα τους. [8] Ήδη από το 1985, έρευνα της Επιτροπής Ίσων Ευκαιριών της Βρετανίας έχει δείξει πως η ίδια η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών ευθύνεται για το μικρό αριθμό γυναικών που προτιμούν τεχνολογικές κατευθύνσεις.[9]

 

Η πραγματικότητα αυτή είναι εύλογο να έχει τις επιπτώσεις της και στον επαγγελματικό στίβο. Έτσι, μόνο το 14,5% των νέων επιχειρηματιών πολυμέσων είναι γυναίκες, παρά το γεγονός ότι είχε τεθεί ως στόχος το 40% στο Πέμπτο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα και Τεχνολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. [10] Αντίστοιχα, οι περισσότερες γυναίκες που εργάζονται στον τομέα των νέων τεχνολογιών απασχολούνται σε λιγότερο απαιτητικές ασχολίες, οι οποίες απαιτούν μικρότερη εξειδίκευση –όπως είναι η επεξεργασία κειμένου και η εισαγωγή δεδομένων-, με αποτέλεσμα να έχουν μικρότερους μισθούς, μικρότερη επαγγελματική ασφάλεια και λιγότερες πιθανότητες εξέλιξης. Οι άνδρες, αντίθετα, κυριαρχούν μεταξύ των υψηλόβαθμων στελεχών που καταλαμβάνουν τις δημιουργικές θέσεις παραγωγής λογισμικού και ανάλυσης συστημάτων.[11]

 

Ακόμη όμως και οι γυναίκες που επιλέγουν να σταδιοδρομήσουν στις θετικές επιστήμες πέφτουν θύματα διακρίσεων σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους. Σε πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Χτίζοντας την Αριστεία μέσα από την Ισότητα» διαπιστώνεται πως οι γυναίκες θετικές επιστήμονες υφίστανται διακρίσεις ως προς τους μισθούς τους (έχουν μικρότερους μισθούς από τους άνδρες συναδέλφους τους), τον τύπο των συμβάσεών τους (οι περισσότερες συμβάσεις ορισμένου χρόνου αφορούν γυναίκες), την επαγγελματική τους ανέλιξη (η οποία καθυστερεί, είναι πιο δύσκολη και πιο σπάνια σε σχέση με αυτή των ανδρών), ενώ απουσιάζουν σχεδόν τελείως από τις υψηλότερες βαθμίδες, δεν απολαμβάνουν συχνά διακρίσεων για το έργο τους και αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό από φορείς κύρους.[12]

 

Οι διακρίσεις αυτές  ασφαλώς δεν εδράζονται σε αντικειμενική αξιολόγηση των ικανοτήτων των γυναικών, αλλά σε προκαταλήψεις και στερεοτυπικές συμπεριφορές  σε βάρος των γυναικών. Είναι χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα έρευνας που διενεργήθηκε στις ΗΠΑ σχετικά με  την «παραγωγικότητα» γυναικών και ανδρών επιστημόνων, με ποσοτικό κριτήριο τη δημοσίευση άρθρων τους σε επιστημονικά περιοδικά. Από την έρευνα αυτή προκύπτει,  πως τα περισσότερα μη δημοσιευθέντα άρθρα έχουν γραφεί από γυναίκες, ενώ, αντίστοιχα, τα περισσότερα δημοσιευθέντα έχουν γραφεί από άντρες. Επομένως, οι γυναίκες πραγματοποιούν έρευνες, παράγουν έργο και επιθυμούν να το θέσουν στη κρίση της επιστημονικής κοινότητας. Η δυνατότητα όμως αυτή δεν τους δίνεται από το  ανδροκρατούμενο κατεστημένο με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η επαγγελματική τους εξέλιξη και να αναπαράγονται οι διακρίσεις εις βάρος τους.[13]

 

Καθίσταται, επομένως, προφανές πως, όσο σημαντική κι αν είναι η πρόοδος που έχουν επιτελέσει οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια σε κάθε τομέα, υπάρχουν ακόμη πολλά και σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν για να προσεγγίσουμε την πραγματική ισότητα. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι, αρχικά, απαραίτητο να δοθεί η απαιτούμενη έμφαση στη νομική θεσμοθέτηση της ισότητας των φύλων σε όλους τους  τομείς στην Ένωση. Στόχος μας είναι όλα τα νέα νομοθετικά κείμενα, τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και των κρατών μελών, να ενσωματώνουν τις αρχές της ισότητας. Γι αυτό, παρά τη μικρή εκπροσώπηση των γυναικών στις εργασίες της Συντακτικής Συνέλευσης, πραγματοποιήθηκαν  σειρά αξιόλογων παράλληλων συζητήσεων και παρεμβάσεων, τόσο από την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όσο και από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ισότητας και από οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη και κατατέθηκαν προτάσεις που διευκόλυναν το έργο της, Συνέλευσης εντάσσοντας ταυτόχρονα την ισότητα των φύλων  στο νέο Σύνταγμα της Ευρώπης.

 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως στόχο της τη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στο Έκτο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Ισότητα που καλύπτει την περίοδο 2002-2006. Στα μέτρα που προωθεί  συγκαταλέγονται η συλλογή στατιστικών δεδομένων για την κατανομή των φύλων, ώστε, μέσω της καλύτερης αποτύπωσης της πραγματικότητας, να επιτευχθεί η βαθύτερη γνώση των προβλημάτων και οι αποτελεσματικότερες μέθοδοι επίλυσής τους. Επιπλέον, μέσω των ευρωπαϊκών δικτύων γυναικών επιστημόνων, διευρύνεται η δυνατότητά τους για περισσότερη και καλύτερη ενημέρωση σχετικά με το αντικείμενο μελέτης τους, αλλά και με καταστάσεις και προβλήματα που είναι κοινά για τις γυναίκες επιστήμονες της Ευρώπης. Η ολοκλήρωση της μελέτης που θα παρέχει συστάσεις με στόχο τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για τις Γυναίκες Επιστήμονες, θα αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της θέσης των γυναικών στον ευρωπαϊκό επιστημονικό χώρο. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει και στην Ομάδα του Ελσίνκι για τις Γυναίκες και την Επιστήμη, η οποία, από το 1999, έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη της ανάγκης για ευρύτερη συμμετοχή των γυναικών στην έρευνα, μέσα από την ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και ορθών πρακτικών.[14]

 

Πέραν, όμως, από το έργο που συντελείται στο πλαίσιο οργάνων ή ομάδων που εντάσσονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, είναι απαραίτητη η διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών και στο πλαίσιο της οικογένειας.   Οι γυναίκες που ενδιαφέρονται για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία αντιμετωπίζουν σε κάποια φάση της πορείας τους το δίλημμα της επιλογής ανάμεσα στην οικογένεια ή την καριέρα, γνωστό και ως «choose-or-lose». Παρόλες τις διαφορές  που παρατηρούνται μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, σε γενικές γραμμές τα στοιχεία καταδεικνύουν πως, σε πολλές χώρες, οι γυναίκες επιστήμονες έχουν μικρότερες πιθανότητες να αποκτήσουν οικογένεια, ενώ σε κάθε περίπτωση πληρώνουν οι ίδιες το τίμημα της επιλογής τους –είτε δεν αποκτούν παιδιά, είτε δεν κάνουν την καριέρα που επιθυμούν. Αντίθετα, η ύπαρξη οικογένειας φαίνεται πως δρα θετικά στις προοπτικές ενός άνδρα για επαγγελματική ανέλιξη. [15] Είναι χαρακτηριστικό πως άνδρες με τρία ή τέσσερα παιδιά έχουν πολλές πιθανότητες να ανέλθουν στις υψηλότερες βαθμίδες του επαγγέλματός τους σε σχέση με άνδρες χωρίς παιδιά και οικογένεια. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει για τις γυναίκες. Δηλαδή, οι γυναίκες με τρία ή τέσσερα παιδιά βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της ιεραρχίας, ενώ οι άτεκνες και εργένισσες στα υψηλότερα.[16]

 

Ενώ, λοιπόν, είναι κοινή πεποίθηση πως για κάποιες γυναίκες η αδυναμία επαγγελματικής ανέλιξης είναι αποτέλεσμα των επιλογών που σχετίζονται με την οικογένεια, κανείς δεν έχει διανοηθεί να συνδέσει την αδυναμία κάποιων ανδρών να εξελιχθούν επαγγελματικά με συγκεκριμένες επιλογές τους αντίστοιχου κοινωνικού χαρακτήρα. Η απουσία σχετικού προβληματισμού αποδεικνύει τις τεράστιες διαστάσεις του προβλήματος, αφού θεωρείται ακόμη αυτονόητο πως η γυναίκα θα επιφορτισθεί με το μεγαλύτερο μέρος –αν όχι όλο- των οικογενειακών υποχρεώσεων και, στον υπόλοιπο χρόνο της, μπορεί να φροντίσει και για την καριέρα της.

 x

Οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν κερδίσει πάρα πολλά από την προώθηση της ποικιλίας, των πολλαπλών επιλογών και των ίσων ευκαιριών. Όταν η κοινωνία δίνει στις γυναίκες τη δυνατότητα να αποδείξουν τις ικανότητές τους και να θριαμβεύσουν, το κέρδος δεν είναι μόνο των γυναικών. Είναι και της ίδιας της κοινωνίας, που πετυχαίνει την καλύτερη αξιοποίηση του διαθέσιμου δυναμικού της. Η αριστεία τόσο στους τομείς της επιστήμης, όσο και σε κάθε πτυχή του κοινωνικού βίου είναι σε μεγάλο βαθμό συνάρτηση ακριβώς της πιο αξιοκρατικής διεύρυνσης της βάσης του πληθυσμού που τροφοδοτεί την πρόοδο.

 

Η ένταξη όλο και περισσότερων γυναικών στους κλάδους της επιστήμης και της τεχνολογίας θα εμφυσήσει σε αυτούς τις ιδιαίτερες αξίες που συνδέονται με το γυναικείο φύλο. Το ίδιο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει δομηθεί πάνω σε κατ’εξοχήν «θηλυκές» αξίες, όπως είναι η προσφυγή στο διάλογο και τη συνεργασία για την επίλυση προβλημάτων και διαφορών, η διαμόρφωση δεσμών μεταξύ των εθνών στη βάση των κοινών τους συμφερόντων, η επιδίωξη της συμφωνίας μέσα από διαπραγματεύσεις. Στις αρχές αυτές, οι οποίες, σύμφωνα με τον Jean Monnet, συνιστούν το αντίβαρο στην ωμή προσφυγή στη βία, οφείλεται η επιτυχία του εγχειρήματος της Ενωμένης Ευρώπης. Όσο μένουμε πιστοί σε αυτές έχουμε περισσότερες ελπίδες για μια ακόμη καλύτερη Ευρώπη.

 

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ [17]

 

• Δημιουργία  διεθνούς τράπεζας πληροφοριών, σε συνεργασία ΕΕ με UNESCO και ΟΟΣΑ, με στοιχεία κατά φύλο, απαραίτητο εργαλείο για την ανάπτυξη πολιτικής για τις γυναίκες επιστήμονες και την ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στην Ε.Ε.
• Ανάπτυξη συγκριτικών διευρωπαϊκών αναλύσεων για τα επιτεύγματα των γυναικών στην επιστήμη και των επιδράσεων των κοινωνικών, πολιτιστικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων στις τάσεις που δημιουργούνται
• Δημιουργία υποστηρικτικών ομάδων και επαγγελματικών δικτύων για γυναίκες επιστήμονες
•  Προώθηση μέτρων προκειμένου να μειωθεί η ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων, λόγω του επιπλέον φόρτου εργασίας των γυναικών επιστημόνων, που προσφέρουν υπηρεσίες φροντίδας:

-          παροχή φροντίδας στα παιδιά και τους ηλικιωμένους

-          περισσότερο ευέλικτες απαιτήσεις για την ολοκλήρωση των διδακτορικών διατριβών των γυναικών

-          μέτρα για τη δημιουργία μεγαλύτερου βαθμού ισότητας των φύλων στην κατανομή των υποχρεώσεων μέσα στη οικογένεια (συμφιλίωση ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής) 

 

·       Αξιολόγηση της αποδοτικότητας των υφιστάμενων προγραμμάτων θετικής δράσης στην εκπαίδευση, την επιστήμη και την τεχνολογία

·       Έκδοση εγχειριδίων που προωθούν την ισορροπία μεταξύ των δύο φύλων στις επιστήμες  και στην πολιτική

·       Προώθηση προτύπων ίσων δυνατοτήτων αγοριών και κοριτσιών, μέσα από την ενίσχυση των ενδιαφερόντων τους και όχι κατηγοριοποίηση σύμφωνα με τις  παραδοσιακές προσδοκίες για το κάθε φύλο  

·       Ανάπτυξη μεθόδων διδασκαλίας φιλικών προς τις γυναίκες

·       Σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός για αγόρια και κορίτσια για δυνητική καριέρα στις επιστήμες

·       Εκπαίδευση εκπαιδευτών σε θέματα ισότητας των φύλων, προκειμένου να αποκλεισθεί η  μετάδοση των παραδοσιακών στερεοτύπων για τα δύο φύλα

·       Παρουσίαση επιτυχημένων γυναικών επιστημόνων σαν πρότυπα  στα σχολεία και στα μέσα ενημέρωσης

·       Δημιουργία δεικτών προσδιορισμού της ισότητας των φύλων στη κατανομή των εκπαιδευτικών πόρων, των υποτροφιών, καθώς και των ερευνητικών πόρων

·       Παρουσίαση της λογικής και των πλεονεκτημάτων της συμμετοχής των γυναικών στις επιστήμες, στους πολιτικούς, τα μέσα ενημέρωσης και στους λαμβάνοντες τις αποφάσεις στην εκπαίδευση και στις επιστήμες

·       Ανάπτυξη μιας νέας προσέγγισης της επιστήμης που θα επεκτείνει την επιρροή μια αντίληψης για την επιστήμη που συνδέεται με την αειφόρο ανάπτυξη, τις πολιτισμικές αξίες, την ισότητα των φύλων και το παγκόσμιο ενδιαφέρον για μια ανθρώπινη κοινωνίαx

·       Λήψη μέτρων για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην ανάπτυξη αυτής της νέας μορφής κατανόησης της επιστήμης

·       Προώθηση και διάχυση της βιβλιογραφίας για την ισότητα των φύλων στην επιστήμη, που ενσωματώνει την ευαισθησία σε θέματα φύλου και αμφισβητεί την ανδροκεντρική αντίληψη

·       Δημιουργία φόρουμ συζητήσεων μεταξύ επιστημόνων, σε θέματα ισότητας των φύλων, που αφορούν το δικό τους θεματικό πεδίο και με βάση πολυθεματική προσέγγιση

·       Ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης (gender mainstreaming)

·       Ανάπτυξη macro και micro προγραμμάτων που αντανακλούν τους ειδικότερους προβληματισμούς και τα πεδία  ενδιαφέροντος των γυναικών

 

Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην ανάπτυξη των επιστημών και των νέων τεχνολογιών δεν θέτει μόνο θέμα πρόσβασης, ποσοτικής συμμετοχής και ίσης εκπροσώπησης των γυναικών, αλλά ένα βαθύτατο ερώτημα και κριτική αξιολόγηση της κουλτούρας της νέας κοινωνίας με τις αξίες της, τις αναπτυξιακές στρατηγικές της, τους στόχους  της και την  εμπλοκή  του ανθρωπίνου δυναμικού.

 

 

 

 

Άννα Καραμάνου

Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ

Πρόεδρος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών

Μέλος του Προεδρείου της Σοσιαλιστικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

 

www.karamanou.gr

Πηγή: European Commission, European Report on Science and Technology Indicators, 2003, Dossier III, Women in Science: What do the indicators reveal?, σελ. 259.

 

Πηγή: European Commission, European Report on Science and Technology Indicators, 2003, Dossier III, Women in Science: What do the indicators reveal?, σελ. 259.

 

 

 

Σημειώσεις

---

rue Wiertz 60 (ASP 15 G 302) B-1047 Brussels Tel:  0032 2 284  5841 Fax: 0032 2 284  9841 e-mail: akaramanou@europarl.eu.int

Louise Weiss, T01216 F-67000 Strasbourg Tel:  0033 3 8817 5841 x Fax: 0033 3 8817 9841 e-mail: akaramanou@europarl.eu.int

Μιχαλακοπούλου 104 115 28 Aθήνα Tηλ: 0030 210 777 5223 Fax: 0030 210 775 7771 e-mail: info@karamanou.gr www. karamanou.gr