ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑ ΕΝΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΘΕΟΥ

αντιπαράθεση της Άννας Καραμάνου με το Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος και εκπρόσωπο Τύπου του Αρχιεπισκόπου κ. Θεόκλητο

21. 08. 2001

Πρέπει το Άγιον Όρος να παραμείνει άβατον για τις γυναίκες;

Αφορμή για την αντιπαράθεση έδωσε το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα δικαιώματα των γυναικών, που προκάλεσε την αντίδραση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η αιτία είναι πολύ βαθύτερη. Το Άγιον Όρος είναι άβατον για τις γυναίκες σύμφωνα με προαιώνια ορθόδοξη παράδοση. Από την εποχή όμως που εδραιώθηκε η παράδοση αυτή μέχρι σήμερα, οι αντιλήψεις για τα δικαιώματα των γυναικών έχουν αλλάξει με τρόπο, θα έλεγε κανείς, δραματικό. Στις Βρυξέλλες έχουν κατατεθεί ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ακόμη και ερωτήσεις ευρωβουλευτών για το κατά πόσον «η απαγόρευση στις γυναίκες να επισκέπτονται το Άγιον Όρος συμβιβάζεται με τις συνθήκες της Ε.Ε.» και για το «ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει για την αποκατάσταση αυτής της ανωμαλίας».

Το θέμα θα μπορούσε να αξιολογηθεί νομικά ­ και δεν αποκλείεται καθόλου τα πράγματα να φθάσουν εκεί. Όπως είναι γνωστό, ο Άθως τελεί υπό ειδικό νομικό καθεστώς.

Από την άλλη πλευρά, ισχύ στην ελληνική επικράτεια έχουν οι ποικίλες κοινοτικές συμφωνίες, κανονισμοί και οδηγίες. Εκτός όμως από νομική σπαζοκεφαλιά, η διαφορά απόψεων για το άβατον του Αγίου Όρους εκφράζει διαφορετικές ιεραρχήσεις. Από το ένα μέρος βρίσκονται εκείνοι που υποστηρίζουν ότι είναι δικαίωμα μιας Εκκλησίας να ορίζει τα του οίκου της. Από το άλλο, εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η αξία της ισότητας έχει, στον σημερινό κόσμο, χαρακτήρα οικουμενικό και δεν επιδέχεται εξαιρέσεις. Πρόκειται, πάντως, για εκκοσμικευμένη αντίληψη πραγμάτων, ενώ το Άγιον Όρος θεωρείται φυσική επικράτεια του μοναχικού αναχωρητισμού.

Γυναίκες παντού...

1. Οι λέσχες του Παλ Μαλ. Τα λονδρέζικα «gentlemen's club» δέχονται πλέον ως μέλη και γυναίκες. Τα τείχη του άδυτου του ανδρικού κατεστημένου της Γηραιάς Αλβιώνος κατέρρευσαν τη δεκαετία του '90.

2. Ο αμερικανικός στρατός. Οι κοινοτοπίες περί «ασθενούς φύλου» δεν ισχύουν πλέον στις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ. Από τις ελίτ στρατιωτικές σχολές ως τα κόκπιτ των μαχητικών αεροσκαφών, οι γυναίκες έχουν ίσες ευκαιρίες με τους άνδρες. Το θέμα απασχόλησε και το Χόλιγουντ στην ταινία «GΙ Jane», με την Ντέμι Μουρ.

3. Το Κολλέγιο Αθηνών. Εδώ και αρκετά χρόνια το Κολλέγιο είναι πλέον «μεικτό», προκαλώντας απογοήτευση σε ορισμένους από τους παλαιότερους αποφοίτους ή θιασώτες της εκπαιδευτικής του παράδοσης.

4. Η Ντάουνινγκ Στριτ. Πρωτοπόρος και πάλι η Βρετανία, όπου εξελέγη πρωθυπουργός το 1979 η «σιδηρά κυρία» Μάργκαρετ Θάτσερ.

5. Η Αγγλικανική Εκκλησία. Η πρωτοβουλία να χειροτονούνται και γυναίκες ως ιερείς προκάλεσε αρκετές και έντονες αντιδράσεις, αλλά έγινε τελικά αποδεκτή.

ΑΝΝΑ ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ

Οι γυναίκες δεν είναι δημιούργημα ενός κατώτερου Θεού

Το άβατο του Αγίου Όρους για τις γυναίκες, δηλαδή, η προβολή του φύλου ως μοναδικού λόγου διάκρισης και αποκλεισμού, δεν αποτελεί μοναδική περίπτωση στη μακρόχρονη και επώδυνη ιστορία των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών. Μέχρι περίπου στις αρχές του 20ού αιώνα άβατα ήταν για τις γυναίκες τα πανεπιστήμια, οι τέχνες, η αμειβόμενη εργασία, ο δημόσιος βίος. Στην Ευρώπη οι ελάχιστες μορφωμένες γυναίκες, που έδωσαν τη μάχη για το δικαίωμα της ψήφου, χλευάστηκαν, προπηλακίστηκαν και φυλακίστηκαν. Στην Ελλάδα μόλις το 1952 καταλύθηκε το άβατο της πολιτικής και αναγνωρίσθηκαν οι γυναίκες ως πολίτες με πλήρη δικαιώματα.

Σήμερα έχουν ξεσπαθώσει και πάλι οι θεματοφύλακες της παράδοσης και της αγιοσύνης του Άθω και έχουν επιστρατευθεί οι πιο δηλητηριώδεις μισογυνικοί κονδυλοφόροι, για να μας διδάξουν ιστορία και θρησκευτικά, λες και τα αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα των μανάδων που τους γέννησαν χρειάζονται ιστορική ή μεταφυσική τεκμηρίωση, λες και το μισό του ανθρώπινου γένους είναι δημιούργημα ενός κατώτερου Θεού. Ωστόσο, η οργισμένη αντίδραση των φανατικών, όπως και η δυναμική υποστήριξη όσων δεν διαχωρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά φύλο, καταδεικνύουν τη δύναμη των αξιών και των αρχών της δημοκρατίας και της ισότητας των φύλων.

Το δικαίωμα των μοναχών να επιλέγουν τον τρόπο ζωής που επιθυμούν ασφαλώς είναι σεβαστό. Αμφισβητείται μόνο στον βαθμό που διαχωρίζει το ανθρώπινο γένος, σε φύλα προνομιούχα και μη, παρά το χριστιανικό «ουκ ένι άρσεν και θήλυ». Ουδείς φυσικά διανοείται ότι ο Άθως μπορεί να μετατραπεί σε τουριστικό θέρετρο. Ωστόσο, μπορεί να ανοίγει τις πύλες του για κάποιες ώρες ή ημέρες σε χριστιανούς και των δύο φύλων. Η επίκληση της παράδοσης, υπό τις σημερινές συνθήκες δημοκρατίας και ισοπολιτείας, δεν αρκεί για να δικαιολογήσει την απαγόρευση πρόσβασης των γυναικών στην πολιτισμική, ιστορική και θρησκευτική κληρονομιά του τόπου μας.

ΘΕΟΚΛΗΤΟΣ

Σεβάστηκαν το άσυλο και αλλόθρησκοι κατακτητές

Οι παραδόσεις είναι για να τις σεβόμαστε και να τις τηρούμε. Η ιστορία αποδεικνύει πως όποιος λαός δεν σέβεται την ιστορία και την παράδοσή του χάνει την ταυτότητά του και εν τέλει την ύπαρξή του.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, εδώ και πάνω από χίλια χρόνια, οι μοναχοί επέλεξαν αυτή τη γωνιά της γης για να ησυχάσουν, με βάση τους κανόνες της Εκκλησίας και του μοναχισμού. Όπως είναι γνωστό, ο όλος χώρος του Αγίου Όρους μπορεί κατά το Σύνταγμα να είναι μέρος της ελληνικής επικράτειας, αλλά μοιράζεται στις είκοσι κυρίαρχες μονές, οι οποίες έχουν κάθε δικαίωμα να τηρούν τους κανόνες που, κατά την άποψή τους, συντελούν στη θέωση των εγκαταβιούντων σ' αυτές μοναχών.

Με τη λογική αυτή ουδείς μπορεί να παραβιάσει το άσυλό τους, άσυλο που σεβάστηκαν όλοι οι μέχρι σήμερα αλλόθρησκοι ή αλλόδοξοι κατακτητές.

Δεν είναι δυνατό από τη μία πλευρά να μιλάνε ορισμένες γυναίκες για τα δικαιώματά τους και εν ονόματί τους να ζητούν την κατάργηση του αβάτου και από την άλλη πλευρά να επιδιώκουν να καταργήσουν το δικαίωμα του οικιακού ασύλου των μοναχών και της ρυθμίσεως της ιδιωτικής τους ζωής, όπως αυτοί νομίζουν καλύτερα.

Τα μοναστήρια του Άθω δεν είναι ούτε μουσεία, ούτε χώροι αναψυχής, αλλά τόποι λατρείας και καταλύματα κληρικών και μοναχών που επέλεξαν ελευθέρως την απόσυρση από τα εγκόσμια και την αφιέρωση στην προσευχή και τον πνευματικό αγώνα. Αυτή τους τη θέληση ουδείς έχει το δικαίωμα να την παραβιάσει.

Η Άννα Καραμάνου είναι ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.

Ο κ. Θεόκλητος είναι Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και εκπρόσωπος Τύπου του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου.

LΙΝΚS:

* www.ee.gr η ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.